Շաբաթ առտու, մինչև ժամը 06-ը, ես հասցրի 51-րդ գիրը ու ընդգծված հանդիսավորությամբ նվիրեցի իմ բլոգապատման առաջին հիսուն գրերին, որպես Գիր գրոց. կարդացե՛ք, հետո անցեք իմ 52-րդ գրին` առաջարկում եմ: Ես ունեմ կես ժամ. 6:30, ինչպես գիտեք, ես մեր հասարակագետ Վահրամ Թոքմաջյանի և օրվա հերոս Ռուդիկ Սահակյանցի հետ, նրա մեքենայով մեր «марш бросок»-ն ենք անում Երևան-Գորիս-Կարմրաքար-Գորիս-Երևան երթուղով` անցնելով ոչ պակաս 600 կմ ճանապարհ… Դավիթ Բլեյանը՝ չնայած իմ գործադրած բոլոր միջոցներին, արթնացավ. ավելին՝ մեծավարի թույլ տվեց, որ ես ցնցուղ ընդունեմ, օգնեց պատրաստվելուն: Արմինեի սուրճը ծեսի նման է. «Ես քեզ շոկոլադ եմ հյուրասիրում». ասում է Դավիթը ու սառնարանում պահվող շոկոլադների իր տուփից բացում… «Մի քիչ Սասունցի Դավիթ կարդանք հիմա…». դե, առանց այս պատումի ես խոցելի կլինեմ, ու ճանապարհը մեր` «անբարաքյաթ»: Մեծ շնչով ու ընդգծված հանդիսավորությամբ կարդում եմ…
Դավիթն ամեն ինչ գիտի իմ օրվա մասին, ու ինձ համար կարևոր է՝ ինչ է կատարվելու, հիմա՝ երբ ես մոտենամ դռանը… «Ես մեծ եմ… ես լաց չեմ լինում. ես իմ հայրիկին Գորիս եմ ճանապարհում…»: Այսպիսի հասունացում, այսպիսի թիկունքով դժվար չէ բարդ թվացող օրվա առաջադրանքը լուծելը:
Շաբաթներ առաջ ՀՀ պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանը իմ հրապարակային արված հարցադրմանը՝ Հայաստանում ունենալ ռազմամարզական պատանեկան ճամբար, օպերատիվ արձագանքեց. «Գնացե՛ք, տեսե՛ք, առաջարկե՛ք»: Արցախում հաջողությամբ գործում է «Ասպետ» ռազմամարզական ճամբարը: Ասկերանի Բալուջա գետի ափին, անտառում, հետախուզական վաշտի հարևանությամբ գործող պատանեկան ճամբարին չորրորդ տարին մասնակցում ենք նաև սեբաստացիներս` կրթահամալիրի ավագ դպրոցների 10-12-րդ դասարանցի տղաներով: Հայաստանյան ճամբարը, մեր պատկերացմամբ, կընդունի նաև աղջիկներին, բաց կլինի, իհարկե, արցախցի պատանիների համար, կունենա նաև ընդգծված ուսումնավարժական բաղկացուցիչ՝ իր հայրենագիտական-բնապահպանական նախագծերով: Գլխավորը, որ պատանին իրական շփում ունենա այսօրվա բանակի մասնագիտորեն պատրաստված ու կիրթ սպայակազմի հետ, նրան որպես ուսուցանող ընկալի, բանակը` որպես նաև ուսումնական միջավայր, զինծառայությունը՝ կրթությունը լրացնելու հնարավորություն նաև:
Գորիսի բանակային կորպուսում մեզ սպասում են. գնդապետ Հարությունյանը, նաև բանակային առաջին կորպուսի հրամանատար գնդապետ Փարվանյանը, կարևորում են «Նոր ասպետի» ծունդը՝ վստահորեն ուզում են, որ արագ ընթացք ունենա: Մենք կստանանք կորպուսի աջակցությունը, իսկ Կարմրաքարի շինությունը նախարարի հրամանով շատ արագ գործուն տեսքի կբերեն, կկահավորեն: Մարտական պատրաստության վիճակ է ամենուր, մեր հանդիպում-քննարկումներն էլ սրան համաչափ են, գործուն, կոնկրետ:
Գորիսից Կապանի ճանապարհը բռնեցինք. Կարմրաքարը, գիտեք, Գորիսից 46 կմ է հեռու, Կապանի ճանապարհին, 20 կմ այս կողմ: Սա նախկին հայտնի արհմիութենական «Կարմրաքար» հանգստյան տունն է, որի առանձնացված շենքերից մեկը՝ նորոգված դատարկ, կարծես իր բարձունքից զանգում է՝ հե՜յ-հե՜յ ասպետներ, որտե՞ղ եք, ծուլություն-անգիտություն թոթափեք, դուրս եկեք մեյդան՝ կոփվելու, ասպետի կյանքով ապրելու: Կորպուսի առանձին հետախուզական գումարտակի հրամանատար փոխգնդապետ Վահագն Հակոբյանը մեզ ընդունեց, կորպուսի հրամանատարի դրված առաջադրանքը՝ ամբողջ շենքին, տարածքին, տեղանքին, խնդիրներին ծանոթանալ, իր օգնականների հետ կատարեցինք օպերատիվ ու մանրակրկիտ: Վահրամ Թոքմաջյանը, ով Արցախի «Ասպետ» գիտակների ակումբի ու մրցաշարերի հայրենագիտական-ազգագրական գործունեության ուրույն փորձ ունի, միշտ էլ հետաքրքրված է եղել մեր այս առաջարկի շուտափույթ իրականացմամբ, և հիմա իր գոհունակությունն ու պատրաստակամությունը չի թաքցնում… Դե, Ռուդիկ Սահակյանցի տնտեսական գործունեության տարիների էջերը մի քանի մարդու կենսագրության կբավարարեն… Վահագն Հակոբյանի հետ զրույցը նրա զինվորական առանձնատան բակում, հենց «Ասպետ»-ի հարևանությամբ (Վահագնը ասաց. «Տեսե՜ք՝ անունը շենքին արդեն կպավ») հուզական երանգով մտավ իմ (մեր) անմոռաց տպավորությունների դարանը…
Վահագնի ժպտերես-կենսախինդ մայրիկը հյուրասիրում է ու պատմում, որ Վահագնն ավարտել է «Մոնթե Մելքոնյան» ուսումնարանը այն շրջանում, երբ ես լուսավորության նախարար էի: Ուսումնարանը, որի հիմքում մենք ենք՝ կրթահամալիրի հիմնադիր թիվ 183 դպրոցի փոխտնօրեն, հետո նաև լուսավորության փոխնախարար (1991-92թթ.) Աշոտ Դաբաղյանը (ականջդ կանչում է չէ՞, եղբայր…), առաջին տնօրենը` մեր ուսուցիչ-ռազմատեխնիկական ակումբների ղեկավար Ալիկ Մինասյանը, փակման որոշման առաջ է կանգնած եղել, և ահա, ծնողների մի խումբ, Վահագնի մայրիկի առաջնորդությամբ մտել են լուսավորության նորանշանակ նախարարի սենյակ՝ պաշտպանություն գտնելու: Գտել են: Կա հայտնի, հիմա արդեն ՀՀ պաշտպանության նախարարության «Մոնթե Մելքոնյան» ռազմամարզական վարժարանը, նրա շրջանավարտ Վահագնը, որ հասցրել է փայլուն ավարտել Մոսկվայի ռազմական ակադեմիան, տպավորիչ արժանի սպայի ճանապարհով հետախուզական գումարտակ է ղեկավարում, ու միասին ահա քննարկում ենք նոր ուսումնական նախագծի իրագործումը… Վահագնի, նրան շրջապատող պայմանագրային զինծառայողների դերակատարումը մեր այս նախաձեռնության մեջ որոշակի է:
Քիչ առաջ, մինչ գումարտակի հրամանատար Վահագն Հակոբյանը մի խմբով նախազգուշական գործողություն էր ղեկավարում, մեզ տեղանքից մեկ ժամով փախցրին մեր սեբաստացի շրջանավարտ Մամիկոն Եղիազարյանն ու իր հայրիկը` Դավիթ Բեկ գյուղի աշխատավոր Էռնեստը… Ինչպե՞ս էին իմացել… հալալ է մեզ մեր աշխատանքը… Դավիթ Բեկում ենք, ահա և մյուս սեբաստացին, երկրորդ դասարանցի հմայիչ Էլենը իրենց խորոտիկ մայրիկ-հարսիկը, տան մեծ մամը… Էռնեստի հետ զրույցին ես առաջիկայում կանդրադառնամ, իմաստուն-գործուն մարդ է, բայց ահա բաժակով ասվածը փոխանցում եմ սիրով՝ ուղղված Մամիկոնի սեբաստացի ուսուցիչներին. «Դուք մեզ անծանոթ միջավայրում հարազատի պես մոտեցաք, արդար-մարդավարի վարվեցիք մեզ հետ, մենք ձեզանից շնորհ ու կրթություն ստացանք… Հիմա բաց եմ թողնում, բայց պիտի գաք, մենք խոսելու շա՜տ բան ունենք…»: Եթե ունենք, եղբայր իմ Էռնեստ, շարունակելու գործ, իսկ մեր այս սպասված հանդիպումը չէր կայանա այսպես, ուրեմն կհանդիպենք, որ գործը շարունակություն ունենա: Գոհունակություն ստացա. մայրս կասեր. «Շամխալ, փառավորվեցի», հուզվելու աստիճան: Ճանապարհ ենք ընկնում. երկա՜ր է: Մեր ավագ ընկեր Սահակյանցը իրեն զարդարող տոկունություն է ցուցաբերում ու դառնում մեր օրվա հերոսը…
Դավիթը չի քնել… Ճանապարհին ճշտել եմ՝ Դավիթը խնձոր-դեղձ է ուզում, իսկ Մայր դպրոցի 1,7 հա հողատարածքը ճպճպում է ջրի մեջ. ոռոգման նոր ցանցը լիարժեք գործում է: Կեցցե՛ք, սեբաստացի ընկեր-աշխատավորներ… Դավիթ Բլեյանի տրամադրությունը հազար է… ահա պատառիկներ ժամը 22:00-ին լողացող Դավթի զրույցից. «Տիար, Ծաղկունք ե՞նք գնալու… պուպուլը խաղալու համար չի, չիշիկ անելու համար է, մայրիկն է ասում… Պապա չեն ասում, հայրիկ են ասում… Հայրի՜կ, արի միասին լուսնին նայենք… Հայրի՜կ, ես մայրիկի լուսնյակն եմ… Տիար, բաղնիքդ անո՜ւշ… դու էլ ինձ ասա…»: Դավիթ եղբայր, բաղնիքդ անո՜ւշ: «Բարի գիշեր, եղբա՜յր, շնորհակալություն»…