— დავით ბლეიან მოდი, მოდი აქ დაჯექი, ჩემ გვერდით, სულ ერთია შენ უნდა გადაწყვიტო რატომ მირბიხარ?
— არა მე არ უნდა გადავწყვიტო…
— აბა ვინ უნდა გადაწყვიტოს?
— შენ უნდა გადაწყვიტო, შენ ხომ მამა ხარ…
დავით ბლეიანის 2015 ცხოვრებაში ცვლილებაა, ჩვენი მედიაგმირი უარს ამბობს სურათის გადაღებაზე, რაიმე საბაბი არ მიიღება, დგება ზურგით და არ უნდა სურათის გადაღება. ამით ჩემი დღიური, ბლოგი კარგავს თავის მნიშვნელოვანი მოზიდვას… ვნახოთ, რამდენი ხანი დარჩება ამ პოზიციაში…
ახალი ცლის პირველ დღეებში მიღებული თავისი საჩუქარი მანქანებისგან ღამეც კი არ შორდება, დეიდა რუზანისგან და მარტიროსიანების მეგობარ სუსანისგან მიღებული წითელი მანქანა და სასკოლო ავტობუსიც იძინებენ მასთან ერთად. დავითა რომ იღვიძებს პირველი წინადადებაა
— სად არის ჩემი წითელი და ყვითელი მანქანები?
გუშინ საღამოს, მე შევთანხმდი ჩემი სამუშაო ოთახი დავუთმო დავითას როგორც თავის მანქანებისთვის პარკინგის ადგილი და… ეხლა ჩემ ოთახში შესვლა შეუძლებელია, როგორც მალათიის ბაზრობის გზაჯვარედინი იყოს…
— დავით, ერთი საათი ხომ ერთად ვალაგებდით…
დავითა თითქოს არაფერი არ მომხდარა, სხვა სამყაროშია…
— არაუშავს მამა, ნუ ჩქარობ, ქალაქში ვართ, პოლიციელები მოვლნენ, გზა ნორმალიზებული იქნება.
საქართველო მხოლოდ თბილისის არ არის, რამდენათაც გასაგებია და ბუნებრივია სებასტელების განსაკუთრებული დამოკიდებულება ერთ დროს ყოფილი სომხურ ერთერთ კულტურულ ცენტრს, მომხიბლავი, მიმზიდველი, დღეს უკვე რესტავრირებული, ძველი მდინარე მტკვარის ორივე სანაპიროზე განვითარებული გავრცელებული საქართველოს დედაქალაქის მიმართ… საქართველო აგრეთვე მხოლოდ ბათუმი არ არის, სომხებისთვსი როგორც ულამაზესი სანაპირო, ბათუმის სწრაფი მშენებლობით… იგივე ნაირი სომხეთი მხოლოდ ერევანი არ არის, წახკაძორით ან სევანის ტბით… მე მეგელითად, ბოლო წლების განმავლობაში ვცდილობდი საქართველოს ქალაქ თელავში ყოფნა, მადლობელი ვარ გიორგი მომცელიძესგან, რომ მის მეშვეობით ვიყავი სიყვარულის ქალაქში სიღნაღში, გავიარე კახეთის ცნობილი ველები…
სასწავლო კომპლექსის ქართული ენის ჯგუფს, მის ხელმძღვანელს, ქართული ენის მასწავლებელს რინა შაგინიანს და ჰრიფსიმე არაქელიანს, ხელოვნების უფროსი სკოლას ვაძლევ კახეთის ქალაქ თელავის მედია ხელოვნების შესწავლა. 2015 წლის სასწავლო პროექტების, საქალაქო პლენერების ფარგლებში რატომ არ ვიმოგზაუროთ თელავში, დავხატოთ, ვიმღეროთ, ვიცეკვოთ… ზოგადსაგანმანათლებლო ხიდები გავშალოთ ბანგლადეშ — თელავი, როგორც ვშლით არა ბანგლადეშ — თელავი?
რამოდენიმე დღის წინ წავიკითხე, რომ რუბენ ვარდანიანის “სომხეთის განვითარების ინიციატივები” (IDeA) ფონდის საქმიანობის ფარგლებში სომეხი სპეციალისტების ერთი ჯგუფი საქართველოს ქალაქ თელავში იკვლევს ძველი ქალაქის აღმშენებლობის-გაუმჯობესების გამოცდილება … მახარებს ქალაქ დილიჯანის უახლოეს მომავალში განვითარების მზრუნველი დამოკიდებულება, სადაც რუბენ ვარდანინაია აქ 1 გმირი… და ბოლოს აღსანიშნავია მხატვარი ვანიკ შარამბარიანი, ვისაც ახლოს ვიცნობდი 1980 წლებში, როდესაც ვიყავი სომხურის შესწავლის კვალიფიკაციის ამაღლების ხელმძღვანელი ერევანში… ახლა რიგობით, არანაირი ჩაწერა, გოლოდან დავიწყოთ.
მხატვარი, დილიჯანელი, სამწუხაროდ, გარდაცვლილი, ვანიკ შარამბერიანს შევხდი ჩემ არასამთავრობო-უნივერსიტეტის ცხოვრებიდან ზოგადი განათლების გადასვლის (ვფიქრობ შთაბეჭდილი) პირველ პერიოდში… სომხური ენის კვლევების შესწავლა უფროს კლასების საქმიანობის დაწყება ერევნის ნმ. 10 საშუალო სკოლაში, სადავ 1979 წლიდან ვიყავი დირექტორის მოადგილე, სკოლის განახლების, განვითარების ჩემ მიერ შეტანილი პროგრამის განხორციელება ვარაუდობდა სომხური ენის კვლევების ზოგადი განათლებასაც, საგანმანათლებლო პროგრამების პოსტ-დამუშავებაც-ორგანიზირებაც, და შენობის რემონტი, რეკონსტრუქცია, გაფართოება… შარამბიანს, ვინც სომხეთის ხალხური ხელოვნების იმ დროისთვის დიდი პრესტიჟი და რეპუტაცია მქონე ცნობილი მუზეუმის დირექტორი იყო, შეუძლებელი იყო არ შეხვედრილ ვიყავით ამ გზაზე. პირველ რიგში, ის ცნობილია, პატიოსანი, ღია, ხელმისაწვდომი ფიგურა იყო… შემდეგ როგორც მხატვარი თავის ცოდნით, გემოვნებით, დიდი როლი ჰქონდა, ყოველთვის გვეხმარებოდა, მიუხედავათ იმისა პროექტში მისი მონაწილეობას რა როლი და სტატუსი ჰქონდა… ოთხ ეპიზოდით ვეცდები წარმოგიდგინოთ ჩემს მიერ ცნობილი ყველაზემეტად მხატვარ-კულტურულ საქმის ერთერთ ორგანიზატორებისგან, ოთხი შთადეჭდილება, რომელიც აი ოცდაათზე მეტ ცელი ნათელია, რომელზეც ყვებიან, უფრო და უფრონ აქტიურდება…
“პლანი გლუხ” უბნის შავი შენიბა, ხალხური სამუშაოების მუზეუმი, დღესაც არის, მუშაობს როგორც ცენტრალური მუზეუმი. ვანიკ შარამბერიანის არაჩვეულებრივ კაბინეტში ვარ… ისეთი გულუხვი, მეგობრული, დიდი ჰუმანური, გულისხმიერი… სხვადასხვა ხალხი შემოდის, ხშირად ხალხური ოსტატები, რომლებსაც მოაქვთ სხვადასხვა გამოყენებითი ინსტრუმენტები, რომ მას აჩვენონ, ყველას თავიანთი ქმედება შედევრი ჰგონია, ფიქრობენ ძვირათ გაყიდონ მუზეუმზე ამ დადონ მუზეუმში… აი ერთ 70 წლის ბებიას მოუტანია აფრიკის თემებით მთელი სცენა, მოუქსოვია-ეპიზოდებით-თოჯინები მაიმუნები, შავკანიანები, ეგზოტიკური ბუნება, ეგზოტიკური ხალხი… რას ეტყვის შაჰბაზიანმა? შაჰბაზიანმა საათზე მეტი უსმენდა თუ სად დაიბადა ეს ქალბატონი, დაბადების ადგილის შესახებ, მშობლიურ სახლის, რაც უნახია მას… მერე სთხოვა, რომ ქამბატონმა ეპიოზოდებით წარმოადგინოს რაც უნახავს, მოიტანოს, და მას აუცილებლად აიღებს…
ვანიკას ვყვები ჩემი სკოფლის გაფართოების გეგმების შესახებ… ყურადღებით მისმენს, ღელავს… ამბობს
— მე ფული არ მაქვს, ჩემ თანამდებობითაც შენობაში ვერ დაგეხმარები, მაგრამ მე ქვებთან მუშაობა ვიცი აშოტ ჯან… როდესაც მშენებლობას დაიწყებ დამიძახე (არკიანი სახელოსნოები იყო გათვალისწინებული) მოვალ, სახელოსნოების კედლებს ავაშენებ…
კეთილი იყო, ძალიან კეთილი… ერთხელ თქვა.
— აშოტ ჯან, რას ვაძლევ ჩემ ქვეყანას სასარგებლოდ? აი, შესაძლებლობა თუ მქონოდა, ჩემი გულის განაწილება… ერთი ნაწილს დავდები ლავრიკში (ლავრიკ ბარსეღიანი, კულტურული-მუზეუმების საქმიანობის ცნობილი ორგანიზატორი), ერთი ნაწილი ჰენრიკას (ჰენრიკ იგითიანი, ბავშვთა ხელოვნების ცენტრის დირექტორი, თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმის დირექტორი, ხელოვნებისცოდნე)…-კიდევ რამოდენიმე სახელი, ყველას სახელი არ ვამბობ,- თუ კეთილი გამხდარიყვნენ… რამდენს ისარგებლებდა მათი ორგანიზაციული ნიჭით რესპუბლიკა… თუ ცოტა ნაკლებად ყოფილიყვნენ ბოროტი…
ერთი ისტორიაც არის, ევროპელების ზრდილობის შესახებ, მაგრამ გრძელია, სხვა დროს…
ერთ დღეს, როდესაც უფრო კარგად მიცნო, დილიჯანის ტურის შემდეგ, მითხრა.
— აშოტ ჯან, თუ გადაწყვიტებ განათლებით, კულტურით არ იმუშაო, გამდიდრდე, ფული იმუშაო… ჩემი დილიჯანის სახლები უპატრონოდ არ დატოვო…
დილიჯანი, მისი ცნობილი ქუჩა, ჩემთვის პირველ რიგში ვანიკ შარაბიანის დილიჯანია, ვის ინიციატივით და ვის ადამიანის ცხოვრება გამხდარი ძალისხმევით გადაარჩინებული-აღდგომი-რეკონსტრუირებული უბანში მე ჩემ სებასტაცი მეგობრებთან ერთად ვსეირნობ, სადაც მოედანში ჩვენი კონცერტი-ჩვენება იქნება, დარწმუნებული ვყრ, 2015 წელს… აი რატომ, მე, განმათლების-კულტურის საქმიანობის გაგრძელებით (ჩვენ პედაგოგიკაში განათლება და კულტურა სინონიმები არიან), ახალ დილიჯანის დროის შესახებ (მაქვს იმედი და ვლოცულობ, გავხდეთ მონაწილე) მოგიყევით ახალ ცლის მეორე დღეს…
“იმედით იხარეთ, კეთილნი იყავით, იყოს სიმშვიდე, ერთმანეთში მშვიდობით იყავით”, ასეთი ახალი წელი მოიტანეთ 2015.