Հարցազրույցի աղբյուրը` operativ.am
«Հրապարակի» հարցերին պատասխանում է «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի հիմնադիր տնօրեն Աշոտ Բլեյանը, ով Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի իշխանության տարիներին լուսավորության նախարարի պաշտոնն էր զբաղեցնում, իսկ 1992 թվականին՝ պատերազմի թեժ փուլում մեկնել էր Բաքու, խաղաղասիրական առաքելությամբ:
— Պարոն Բլեյան, հասարակությունը բուռն քննարկում է Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հարցազրույցը, որի ընթացքում նախագահը խոսել է նոր զիջումների մասին, նշելով, թե եթե մեկ ուրիշը ստանձնի վարչապետի պաշտոնը, գուցե ավելի վատ փաստաթղթեր ստորագրվեն: Ըստ էության, նախագահը նոր կապիտուլյացիայի է նախապատրաստում հասարակությանը:
— Ես այս առումով տարբերվում եմ բոլորից: Երբ մարդիկ միահամուռ մի բան են քննարկում, ես աշխատում եմ չզբաղվել դրանով, չխոսել այդ մասին: Այս մասով ես չունեմ հետաքրքրություն և չեմ ցանկանում անդրադառնալ առաջին նախագահի հարցազրույցին: Դա նախ և առաջ հարցազրույց է, իսկ հարցազրույցներ մեկնաբանել կամ քննարկել չեմ ցանկանում: Ես ունեմ իմ տեսակետները` ցանկացած հարցի վերաբերյալ և կարող եմ արտահայտել դրանք: Ինձ հետաքրքիր չէ, առաջին նախագահի տեսակետը համընկնո՞ւմ է իմ տեսակետների հետ, թե՞ չի համընկնում, ամենայն հարգանքով նրա անձի նկատմամբ:
— Երկիրը բավականին ծանր վիճակում է, իսկ առաջին նախագահը նոր կապիտուլյացիա է առաջարկում, նշելով, թե Ճապոնիան ևս կապիտուլացվել է: Սա Ձեզ չի՞ մտահգում:
— Ես շատ կուզեի իմանալ, թե առաջին նախագահն ինչո՞ւ իր իշխանավարման տարիներին ցավոտ զիջումների չի գնացել: Օրինակ, 1992 թվականին, կամ 1994-ին, ինչո՞ւ….
— Ինչո՞ւ….
— Ես չգիտեմ, բայց շատ կուզեի իմանալ: 1994-ին հրադադար եղավ, ձեռք բերվեց համաձայնագիր, որտեղ կային Հայաստանի, Ղարաբաղի և Ադրբեջանի ստորագրությունները` Պաշտպանության նախարարների մակարդակով: Կար սահմանված ժամկետ, որ տասը օրում քաղաքական կարգավորում պետք է հաստատվեր: Առաջին նախագահը ճիշտ կլիներ, որ այս հարցերին պատասխաներ: Փաստորեն բոլորին, այս պարագայում` Նիկոլ Փաշինյանին կարելի է առաջարկել ցավալի զիջումների գնալ, սակայն երբ առաջարկողն էր իշխանության, չգնաց ցավալի զիջումների: Պարոն նախագահ, իսկ ինչո՞ւ Դուք ցավալի զիջումների չգնացիք:
— Նախկին նախագահները, Կաթողիկոսը, Մայր Աթոռում հանդիպում ունեցան և տարածված հայտարարության մեջ նշեցին, որ այդ հանդիպումները կունենան շարունակական բնույթ: Ունե՞ք սպասելիքներ այս մասով:
— Երկու մոտեցում կարող է լինել. նախ պետք է հասկանալ, թե ինչի՞ ենք ձգտել մենք: Հայաստանում քաղաքացիական հասարակությունը նախ պետք է գործի, իր բոլոր ինստիտուտներով, որպեսզի երկրի ներուժը կարողանա ճիշտ օգտագործել` այս ծանր խնդիրների լուծումները գտնելու համար, որպեսզի ես` քաղաքացիս կարողանամ մասնակցել իմ երկրում առկա խնդիրների լուծման գործընթացներին: Դրանք նաև իմ խնդիրներն են, եթե ես չեմ մասնակցում այդ ամենին, ուրեմն այդ խնդիրներն անլուծելի են դառնում: Սա միայն նախկին նախագահներին և Կաթողիկոսին վերաբերող հարց չէ: Դա ի՞նչ կարգավիճակ է` նախկին նախագահ: Ես էլ քաղաքացի եմ` միշտ ներկա: Մենք նաև ընդդիմություն ունենք, ընդդիմադիրները ևս պետք է այս պրոցեսներին մասնակցեն, փորձեն իրենց ազդեցությունն ունենալ: Ո՞վ է նրանց խանգարում, ի՞նչ խնդիր կա:
— Երկիրն օրհասական վիճակում է: Ձեր լուծման տարբերակը ո՞րն է….
— Մեր վիճակը ե՞րբ օրհասական չի եղել: Միշտ էլ էս վիճակում ենք եղել:
— Կարծում եք մշտապես նման իրավիճակո՞ւմ ենք եղել:
— Այո:
— Իսկ մեր հաղթանակնե՞րը….
— Դա ավելի շատ հաղթողի պատրանք էր, ոչ թե հաղթանակ: Օրինակ, ես որպես քաղաքական գործիչ, գիտեի մեր վիճակը: Ես երբեք Հայաստանը հաղթանակած չեմ համարել, ավելին` ցույց եմ տվել վտանգները: Իմ տեսակետները միշտ էլ հայտնել եմ:
— Ինչո՞ւ եք այդպես կարծում:
— Անկախ Հայաստանը խորհրդային հանրապետություններից մեկն էր: 1991 թվականի սեպտեմբերի 21-ին Անկախության հանրաքվեով մենք Հայաստանը հռչակեցինք որպես անկախ պետություն: Հաղթանակ տանել, նշանակում է հաստատել խաղաղ համակեցություն: Դա նշանակում է Ադրբեջանի, Թուրքիայի Վրաստանի և Իրանի հետ համակեցություն խաղաղ պայմաններով: ԽՍՀՄ-ում նման խնդիրների չէինք բախվում հասկանալի պատճառներով, սակայն անկախացումից հետո մենք առերեսվում ենք բոլորի հետ: Հենց նման խնդիրներն էլ դառնում են ճակատագրական, ինչու չէ` ողբերգական: