«Կանչ», 25 հուլիսի, չորեքշաբթի, թիվ 30, 2001

Կրթությունը սիրո, ահա ինչու՝ խիզախության գործ է:

Հուլիսի 15-ից օգոստոսի 20-ը՝ արձակուրդային համարվող շրջանը, կրթահամալիրի գործունեության այսօրվա պատասխանատուների հետ վերածեցինք քննարկման ժամանակահատվածի: Շահագրգիռ բանավեճերի արդյունքում ձևակերպեցինք մեր կրթահամալիրի զարգացման ուղիները, նրա գործունեության բարելավմանն ուղղված այսօրվա անելիքները:
Հոռետեսությունն ինքնապաշտպանական մեխանիզմ է՝ մի շռայլություն, որպիսին իմ կյանքի անհեթեթ-բարդ շրջանում ես թույլ չեմ տվել, թույլ չի տա «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրը, հայաստանցիներն իրենց այլևս չեն կարող սա թույլ տալ:

Մեր գործունեությունը թևակոխում է մի շրջան, որն անվանենք այսպես՝ Բլեյանի մանկավարժության դպրոցավարման արդյունավետ շրջան: Այո՛, մեր մանկավարժության արդյունավետ դպրոցի ստեղծում: Պետական-հասարակական նվազ հնարավորությունների պայմաններում դրական փոփոխություն առաջացնող գործոնը եղել և մնում է կրթության յուրաքանչյուր մասնակիցը, երբ նա աջակցում է ու դրական ներդրում ունենում:

Արդյունավետ դպրոցավարման շրջանը ենթադրում է նրանում ուսուցիչների աշխատանքը, այդ աշխատանքին՝ սովորողի և նրա ծնողի, որակյալ կրթությամբ շահագրգիռ անձանց մասնակցությունը խթանող կրթական նոր քաղաքականության ձևավորումը:

Մենք սկսում ենք մեր պրոֆեսիոնալ գործունեության շրջանը. լսեք՝ ուսուցումը ամենաշնորհակալ, ամենամեծ պահանջարկն ունեցող և ամենակարևոր գործն է ոչ միայն ամբողջ աշխարհում, այլև Հայաստանում այսօր: Պիտի՛ լինի: Բլեյանի մանկավարժությունն այսպե՛ս պիտի իրագործվի: Այսօրվա հայաստանյան իրականությունից մեկուսանալ չի կարելի: Մենք ճիշտ ենք, մենք ունենք մեր մանկավարժական գիտելիքները, որոնք ձեռք ենք բերել տարիների մեր փորձով, տարիների ծրագրավորված հետազոտական գործունեությամբ: Այսուհետ մեր ստեղծագործական ազատության ու դրական շարժառիթները կառաջնորդեն մեր գործունեությունը:

Մենք կուսուցանենք ցանկացած տեղում, ցանկացած պահի և ցանկացած մարդու, ով կընտրի մեր մանկավարժությունը: Կրթահամալիրի մանկավարժական տեղեկատուն կգործի որպես ընտանեկան դպրոց, ծնողը 1-2 տարի կարող է մեր մանկավարժական խորհրդատվության կարիքն ունենալ, մինչև վերջնականապես կընտրվի մեր դպրոցը: Իսկ մեր հեղինակային դպրոցում դեռ չսովորող երեխան կարող է շփվել մեր մանկավարժությանը տանը՝ «դպրոց՝ դպրոցից դուրս» կրթական միջավայրում: Ինչպես բուն ուսուցման գործընթացում, այստեղ ևս գլխավորը երեխայի (մեր պոտենցիալ սանի) ու նրա ծնողի վերաբերմունքն է մեր մանկավարժությանը, Բլեյանի դպրոցին: Քաղաքացիների (երեխաների, նրանց ծնողների) հետ մեր աշխատանքը, շփման եղանակներն ու հաղորդակցության ձևերը պիտի մշտական դրական մոտիվացիա առաջացնեն, այնքան ու այնպես, որ ծնողը, երեխան ընտրեն մեր մանկավարժությունը:

Մենք ոչ միայն բաց ենք որակյալ կրթությամբ շահագրգիռ բոլորի (սովորող, ծնող, պետական պաշտոնյա, ձեռներեց, հասարակական-քաղաքական գործիչ ու մտավոր անհատ) համար, պատրաստ համատեղ աշխատանքի բոլորի հետ՝ հանուն երեխայի որակյալ կրթության, այլև կրթական խելամիտ ու գրավիչ միկրոծրագրերի ստեղծմամբ ու մատուցմամբ կկազմակերպենք այդպիսի համագործակցությունը:

Յուրաքանչյուր ծնող, հայոց առաջադիմությանը սպասարկող մանկավարժությամբ շահագրգիռ յուրաքանչյուր իրավաբանական և ֆիզիկական անձ՝ որպես կրթության գործի պատվիրատու, կվճարի այդ պատվերում իր մասնաբաժնի չափով: Միայն այսպիսի միասնականությամբ կկարողանանք ավելի պատշաճ պայմաններ ապահովել մեր կրթահամալիրում ուսուցիչների ու սովոողների ազատ գործունեության համար: Մեր ուսուցիչը, մեր դպրոցի տնօրենը կկարողանան իրենց գործը, անելիքը ներկայացնել կրթության պատվիրատուին՝ որպես հասկանալի, ընդունելի ու մատչելի գործունեության ծրագիր: Մեր պրոֆեսիոնալ ծրագրերը հասկանալի կդարձնենք նաև յուրաքանչյուր սովորողի համար՝ որպես սոցիալական խնդիր: Այնպես, որ սովորողները կարողանան մասնակցել այդպիսի ծրագրերի իրագործմանը, լինեն մեր պրոֆեսիոնալ գործունեության «գործակալները» ընտանիքում ու թաղում:
Մենք եղել ու մնում ենք աշակերտակենտրոն դպրոց: Մեր բոլոր ուսումնական ծրագրերի ու կրթական անելիքների հիմքում ժամանակակից սովորողն է՝ մեր սանը, իր իրական պահանջներով ու հետաքրքրություններով:

Կրթության մեջ ամենակարևորը, իհարկե, սովորողի վերաբերմունքն է դպրոցի, ուսուցչի, ուսուցանող նյութի նկատմամբ: Սրանում իմ դպրոցի ուսուցիչն արդեն համոզվել է իր փորձով: Մնում է՝ շարունակենք սովորելու և սովորեցնելու եղանակների հարստացումն ու հղկումը: Սրա համար անհրաժեշտ է, որ ամեն մի դասարան, լաբորատորիա ու դպրոց կազմակերպենք ու կահավորենք որպես արդյունավետ կրթական միջավայր:
Արդյունավետ դպրոցավարության շրջանում ես հատուկ կարևորում եմ յուրաքանչյուր դպրոցի տնօրենի, կրթահամալիրի ամեն ծառայության և կենտրոնի ղեկավարի աշխատանքը: Իհարկե, բացառիկ է գործադիր տնօրենի դերը: Այս փուլում բոլորը, արդեն յուրացրած Բլեյանի մանկավարժությունը, կաշխատեն կրթական միասնական նպատակի համար:

Մասնագիտական վարպետության աճը կրթահամալիրի ուսուցիչներին մեր նոր անելիքների նախաձեռնող գործակալ է դարձնում, իրագործվող նոր քաղաքականությունը կառուցված է լիարժեք հաղորդակցվող ու համագործակցող այսպիսի գործակալների ընկերակցության ձևավորման հաշվարկով:

Արդյունավետ դպրոցն արդյունավետ դասավանդման սկզբունքներ է ենթադրում, իհարկե: Համոզված եմ, որ իմ դպրոցի ուսուցիչներն ավելի շատ ժամանակ կտրամադրեն դասավանդման մեթոդին, դասավանդվող յուրաքանչյուր առարկայի հիմնական հասկացությունների յուրացմանը, կարևորագույն հասարակական հարցերի պարզաբանմանը:
Ավելի շատ կօգնենք մեր երեխաների նոր և նախորդ գիտելիքների միջև իմաստային կապ հաստատելու, ավելի շատ հնարավորություններ կնախատեսենք հաղորդած գիտելիքները և հմտությունները կյանքի տարբեր իրավիճակներում կիրառելու համար: Որքան էլ ծանրաբեռնված՝ սովորողներին բանավոր խոսելու և դրա բովանդակության մասին գրելու բավարար ժամանակ տանք: Ավելի շատ պայմաններ ապահովենք՝ մեր սաների գործունեության ազատության և սեփական փորձով սխալը ինքնուրույն հայտնաբերելու համար: